Renk Körlüğü

Renk körlüğü, gözün belli renk pigmentlerinden yoksun kalarak renklerin tümünü doğru olarak algılayamamasından kaynaklanan bir göz rahatsızlığıdır, herhangi bir ağrı veya şikayet görülmemekle birlikte çoğu insan renk körlüğü barındırdığının farkında olamayabilir.

Renk körlüğünün görememezlik ile alakası yoktur, görmemek gözün ön tarafında doğal yollarla bulunan lensin ışık kırma kusurlarından veya göz arkasında kalan ışık reseptörlerinin işlevini yapmaması veya yapamamasından kaynaklanmaktadır. Renk körlüğü ise gözün ışık kırma kusuru ile alakalı değildir, göz arkasında bulunan ışık reseptörlerinin belirli renkleri algılamaması veya algılayamamasından kaynaklanmaktadır. Bilinen nedenlerinden geneli göz arkasında bulunması gereken renk pigmentlerinden bazılarının veya tümünün olmaması veya az olmasıdır. 

Renk körlüğü sadece insana özgü değildir, tümüyle renk körlüğü barındıran farklı canlılarda vardır, renk körlüğüne sahip canlılar şunlardır. Yüzgeçayaklılar (Fok, mors, deniz aslanı vb.) Bazı deniz hayvanları (Yunuslar ve balinalar) Gece maymunugiller (Tüm alt sınıfları)

Renk körlüğü sadece tamamen renklerin görünmezliği değildir

Görme bozuklukları ve renk derinliği konusunda araştırmalarıyla Dünya'da tanınmış Washington üniversitesi öğretim görevlilerinden göz profesörü Jay Neitz, görülebilen renk sayılarını hesaplamış.

Görülebilen renkler ve görülebilen renk sayıları

NOT: Normal gözlerde bulunan retinada ki göz hücrelerinde (ya da konik hücreler -Cone Cell) üç tip foto reseptör (photoreceptor cells) bulunur. Aşağıdaki örneklerde sunulan renk adetleri, Prof. Jay Neitz'in araştırmalarına dayanılarak yazılmıştır.

Monokromasi (Monochromacy): Tümüyle renk körlüğü anlamına gelen rahatsızlık, 100 farklı renk görebilir. Göz arkasında aktif olan sadece tek tip fotoreseptör vardır, diğer tarzlarda ki reseptörler ya yoktur ya da pasif veya tembeldir.

Dikromasi (Dichromacy): Göz arkasında bulunan fotoreseptörlerin sadece iki cinsi aktifdir. Görebileceği renk sayısı 10,000 kadardır.

Trikromasi (Trichromacy): Normal bir insan gözü trikomasidir yani insanlar trikomattır. Görebileceği renk sayısı 1,000,000 civarındadır. Normal bir insanın görebileceği renk sayısıdır.

Tetrakromasi (Tetrachromacy): İnsanlarda görülmez, dört farklı renk derinliğini algılayabilen farklı göz hücrelerinin algılayabildiği renk reseptörleridir. Bu tarz görme yetisine sahip canlılara tetrakromat denir. Örneğin : Zebra balığı, Zebra ispinozu ve bazı örümcek ve böcek çeşitleri. Tetrakromatların görebildiği renk sayısı 100,000,000 kadardır.

Pentakromasi (Pentachromacy): Yapılan araştırmalara göre, bazı kuşlar, yılan balıklarının bazıları, kelebekler ve Deve karidesi (Mantis shrimp), Petrakromat yani 5 farklı renk derinliğini algılayabilen fotoreseptörlere sahiptirler. Görebildikleri renk sayısı 10,000,000,000 (10 milyar) kadardır.

Akromatopsiya (Achromatopsia): Aslen renk körlüğü dışında oluşan bir anomali durumudur, kişi sadece siyah ve beyaz tonlarını görebilmektedir. Bu kişiler normal insanların göremeyeceği ışığın az olduğu ortamlarda, normal insanlardan daha iyi görürler.

Renk körlüğünün sebepleri ve çözümleri

Renk körlüğünün birden fazla sebebi olabilir, ancak en önemli sebebi kalıtsal olmasıdır, yani anne veya baba tarafından taşınarak çocuğa geçmesidir. Bunun dışında küçüklükten gelen beyin sarsıntısının yarattığı tahribat, radyoaktivite, sinir sistemi tahribatı olabilir.

Renk körlüğünün farklı rahatsızlıkları vardır. Renk körlüğü tümü için verilmiş genel bir isimdir. Tedavisi şimdilik araştırma boyutundadır, en büyük umut Gen tedavisi henüz araştırılmaktadır. Ancak bazı başarılarda elde edilmiştir. Buna en büyük örnek 1999 yılında Prof. Jay Neitz ile arkadaşının dikromat olan iki Sincap maymunu üzerindeki 5 aylık bir gen tedavisi sonucunda, renklere trikomat maymunlarla aynı tepkileri vermeye başlamalarından anlaşılmaktadır.

Kontak lensler ile renk körlüğü mensubu gözlerin renkleri ayırt etmeleri sağlanabilmektedir.

EyeBorg cihazı hem renk körlüğü hemde görme engelliler için geliştirilmiş ve 2012 yılında TED Konferansında buluşçu Neil Harbisson (Aynı zamanda kendisinde Akromatopsiya rahatsızlığı bulunmaktadır) tarafından tanıtılmıştır. Bu cihaz kafaya monte şekilde sürekli kullanıma uygun bir cihazdır, ucunda bulunan kamera renkleri ayırt edip bir kulaklık yardımıyla kullanıcını kulağına farklı sesler gönderip renkleri algılamasını sağlıyor.

Farklı sektörlerde çeşitli yerlerde renkler sürekli kullanıldığı için renk körlüğü sahibi kişiler için iş alanları daralmaktadır, bunun önüne geçilebilmesi için gerek reklam, gerekse bilgisayar sektöründe kullanılması açısından ColorADD® çözümü sunulmaktadır, bu çözüm renklere verilen şekil kodları ile sağlanmaktadır.Siyah ve beyaz renklerin tüm renk körlüğü sahipleri tarafından görülebildiği için siyah ve beyaz renkten oluşan 5 farklı şekil ve kombinasyonları ile sayısız rengin tanımlaması yapılabilmektedir. Özellikle Metro, otobüs, tramway gibi birden çok güzergahı olan ulaşım araçlarının duraklarda bulunan haritalarının kullanımında ColorADD® önemli bir çözüm sunuyor.

Ayrıca Windows, Linux ve Apple OS X işletim sistemlerinde renk körlüğünün önüne geçilmesi için arayüz renklendirmesi yapılabilmektedir.

Renk körlüğü konusunda hassas bazı ülkelerin belediyeleri trafik ışıkları ve ışıkçılarını bu doğrultuda güncellemiş bulunmaktadır.

Kanada'da trafik lambalarının renkleri ile beraber şekilleride farklı, kırmızı Kare şeklinde sarı baklava dilimi ve yeşil yuvarlak şekildedir. Oran az olduğu için görmezden gelinen renk körlüğü rahatsızlığı umarız en kısa zamanda ülkemizde de dikkat edilmeye başlanır ve renk körlüğü rahatsızlığı olan vatandaşlarımız ehliyet alabilirler.

Renk körlüğü ile ilgili ilginç istatistikler

• Dünyada ki tüm Erkek nüfusun %10'u farklı derecelerde renk körlüğüne sahiptir.
• Renk körlüğü sahibi kişilerin %37'si hangi tip renk körü olduğunu bilmemektedir.
• Renk körlüğü sahipleri günlük hayatta bulunan genel kullanım araçlarının %64'ünü kullanırken problem yaşıyor.
• Renk körlerinin sadece %59'u bazı renkleri ayırt edebiliyor.
• Bu kişilerin %22'si birçok rengi seçemiyor.
• Bu kişilerin %42'si sosyal hayattan ayrı yaşamayı tercih ediyor.
• Renk körlerinin %90'ı kıyafet alışverişi yaparken yardıma ihtiyaç duyuyor.
• Bu kişilerin %88'i kıyafet renkleri konusunda sorularına doğru cevap alamıyor.
• Toplumlara göre renk körlüğü yüzdeleri nelerdir?

Toplumlara göre renk körlüğü yüzdeleri nelerdir?

	Erkek	Kadın
Kırmızı - Yeşil (Genel)	7 to 10%	0.49 to 1%
Kırmızı yeşil (Beyaz ırk)	8%	0.0064%
Kırmızı yeşil (Asyalılar)	5%	0.0025
Kırmızı yeşil (Afrikalılar)	4%	0.0016%
Monokromasi (Monochromacy)	0.00001%	0.00001%
Dikromasi (Dichromacy)	2.4%	0.03%
Protanopia (Kırmızı)	1% to 1.3%	0.02%
Deuteranopia (Yeşil)	1% to 1.2%	0.01%
Tritanopia (Mavi)	0.03%	0.001%
Trikromasi Anomalisi (Anomalous Trichromacy)	6.3%	0.37%
Protanomaly (Kırmızı)	1.3%	0.02%
Deuteranomaly (Yeşil)	5.0%	0.35%
Tritanomaly (Mavi)	0.01%	0.01%